The Mighty Fall

The Fall. De beste, meest invloedrijke indie-band ever. Opgericht in 1976 en nog steeds op oorlogspad. De teller staat inmiddels op zo’n 30 studio-albums, ruim 60 live-platen en verzamelaars, ontelbaar veel verschillende platenlabels en meer dan 40 bandleden. Niet dat The Fall een orkest betreft met zulke aantallen muzikanten. Nee, ceremoniemeester Mark E. Smith (tevens autodidact, dictator, genie en inspirator) voert gewoon een strak personeelsbeleid. Dat beleid is niet eenduidig of consequent. Onvoorspelbaar en soms wat agressief is een betere omschrijving. Belangrijk is wel dat nieuwkomers geen fan zijn van The Fall, want dat staat vernieuwing in de weg.

Mark E. Smith (M.E.S.) is beïnvloed door namen als Captain Beefheart, The Monks, The Stooges, Can en Lee ‘Scratch’ Perry. Schrijvers als H.P. Lovecraft, Raymond Chandler en Malcolm Lowry zijn minstens zo belangrijk voor zijn kijk op muziek en de wereld. Cryptische teksten waarin hij snerend uithaalt naar, ja, eigenlijk naar alles wat in zijn vizier komt. 

Hoewel bijna elke plaat opgenomen wordt met een (deels) andere bezetting is het geluid altijd herkenbaar. Maar nooit een kopie van zichzelf. Zoals John Peel, hun grootste fan, al zei: ‘They are always different, they are always the same.’ Marks stem is herkenbaar uit duizenden. Een stem die net zo uniek is als Beefhearts schuurpapieren strot. Zijn dictie kenmerkt zich door een lijzige manier van spreken, waarbij woorden steevast worden verlengd met ‘ah’. Als in: Welcome-ah. Volgens Mark himself is dat gewoon de manier waarop iedereen in Manchester en Salford praat. Of je rent gillend weg of je raakt eraan verslaafd. Zie The Fall als een soort van onvoorspelbare huisvriend. Je komt er nooit meer vanaf, maar ach dat wil je ook niet.

De muziek van The Fall is, om het enigszins overzichtelijk te houden, in te delen in een aantal fasen. Tot begin jaren 80 was de band vooral ritmisch en repetitief. Ritme, bas en herhaling blijven kenmerkend voor hun geluid, maar vanaf 1983, met de komst van de Amerikaanse gitariste en nieuwbakken echtgenote Brix Smith, wordt The Fall iets toegankelijker en krijgt hun geluid meer groove. In 1989 verlaat Brix het echtelijk huis en daarmee de band. Vanaf dat moment sluipen invloeden vanuit de dansmuziek hun platen binnen.

M.E. Smith houdt de vinger aan de muzikale pols van de tijd; The Fall wordt dansbaar met beats en synths, maar daarom niet minder giftig. In 1998 krijgen de bandleden, waaronder enkele trouwe oud-gedienden, slaande ruzie met Mark E. op het podium in New York waarbij rake klappen worden uitgedeeld. Het zal niet de laatste keer zijn dat iets soortgelijks zal gebeuren. 

In korte tijd heeft Mr. Smith echter doodleuk een nieuwe band bij elkaar geronseld en brengt en passant een ijzersterke plaat uit. The Fall is als onkruid: het vergaat nooit en komt altijd sterker terug. Tot op de dag vandaag verrassend, relevant en wispelturig. Hun invloed beschrijven is onbegonnen werk. Eigenlijk zijn alle alternatieve bands sinds de jaren tachtig schatplichtig aan The Fall. Is het niet om de muziek, dan toch wel om hun attitude.

Als een ode aan deze band aller bands zal ik regelmatig muziek van The Fall posten op deze blog. Omdat er niets leukers is dan luisteren en kijken naar The Fall, en naar Mark E. Smith-ah. Als starter: “Big New Prinz’ uit 1988, ingeleid door the late great Tony Wilson.